Το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων δεν πασχίζει μόνο να εξασφαλίσει το δικαίωμα στην εργασία για όλους τους πολίτες, αλλά προσπαθεί να κατοχυρώσει ταυτόχρονα και το δικαίωμα για ασφαλή και υγιεινή εργασία. Η επιλογή μας αυτή προσδιορίζεται από το χαρακτήρα της πολιτικής μας, η οποία έχει στο κέντρο της τον άνθρωπο. Και ασφαλώς το εργασιακό περιβάλλον, μέσα στο οποίο κινείται σ' ένα μεγάλο, αν όχι στο μεγαλύτερο, διάστημα του βίου του, ο εργαζόμενος, αποτελεί μια βασική συνιστώσα της ποιότητας ζωής του. Στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων εργαζόμαστε με βάση την προγραμματική μας δέσμευση για πιστή εφαρμογή και τήρηση του θεσμικού πλαισίου για την Υγιεινή και Ασφάλεια και τη διαρκή βελτίωση των όρων και συνθηκών εργασίας. Γιατί πάνω απ' όλα η ανθρώπινη ζωή και η υγεία είναι πράγματα ανεκτίμητα και για τα οποία πρέπει να κάνουμε ό,τι είναι δυνατό να τα προστατεύουμε.
Σε γενικές γραμμές οι τρεις άξονες πολιτικής και δράσης του Υπουργείου στον τομέα αυτό είναι:
I. Πρώτος: Το θεσμικό και νομοθετικό πλαίσιο
Νομοθετική θωράκιση της ασφαλούς και υγιεινής εργασίας, σε πλήρη εναρμόνιση με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης αλλά και με πρόσθετα μέτρα. Δεν αντιγράφουμε απλώς τις οδηγίες, αλλά προβαίνουμε και σε εξειδικεύσεις νομοθετικές, που καθιστούν ποιοτικά ανώτερη την εναρμόνιση. Ο θεσμικός Ν. 1568/85 και όλες οι μετέπειτα ρυθμίσεις αποτελούν το νομοθετικό μας οπλοστάσιο (100 περίπου νομοθετήματα) το οποίο καλύπτει σε σημαντικό βαθμό τα προβλήματα του κόσμου της εργασίας και ανταποκρίνεται με τα διεθνώς κρατούντα ενώ σε πολλές περιπτώσεις είναι και πιο προωθημένο.
II. Δεύτερος: Ο μηχανισμός ελέγχου - Το Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας
Σταθερή επιδίωξή μας είναι να μετατρέπονται οι νομοθετικές ρυθμίσεις σε πράξη και να μπαίνουν στην εργασιακή ζωή. Γιατί εδώ είναι το κρίσιμο ζήτημα. Γι' αυτό διαμορφώσαμε ένα ολοκληρωμένο σύστημα ελέγχου με την ίδρυση και λειτουργία από 1 Ιουλίου 1999, του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας. Δημιουργήσαμε ένα δίκτυο προστασίας, σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, έναν ελεγκτικό μηχανισμό υψηλών προδιαγραφών, που θα εγγυάται την τήρηση των όρων στις εργασιακές σχέσεις και την τήρηση των κανόνων για την ασφάλεια των εργαζομένων. Η πρόσληψη των 180 νέων Επιθεωρητών και η εγκατάστασή τους σε θέση ευθύνης - των Τ.Ε. - αποτελεί απόδειξη της σημασίας που δίνουμε στην ενίσχυση του ΣΕΠΕ αλλά και στον έλεγχο εφαρμογής της εργατικής νομοθεσίας. Ελέγχουμε τους Επιθεωρητές εσωτερικά με την Υπηρεσία Ειδικών Επιθεωρητών. Και τέλος θέσαμε όλο το σύστημα υπό κοινωνικό έλεγχο με τις Περιφερειακές Eπιτροπές και το Κεντρικό Συμβούλιο Kοινωνικού Eλέγχου Eπιθεώρησης Εργασίας στα οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι των εργαζομένων και των εργοδοτών.
IΙΙ. Τρίτος: Η ευθύνη και ο κοινωνικός διάλογος
Για να υλοποιηθεί ο στόχος της βελτίωσης των συνθηκών εργασίας έχουν βασικές υποχρεώσεις και ρόλους και τα τρία ενδιαφερόμενα μέρη: Πολιτεία ΠEργαζόμενο - Εργοδότες. Ο βαθμός και η πληρότητα ανταπόκρισης των μερών στις υποχρεώσεις τους μας δίνει τη συνισταμένη της βελτίωσης στα θέματα υγιεινής και ασφάλειας.
Θεμέλιο της προόδου στον τομέα αυτό αποτελεί ο κοινωνικός διάλογος που οδηγεί σε συναίνεση για τα μέτρα και τις προτεραιότητες. O κοινωνικός διάλογος αποτελεί θεμέλιο γιατί οδηγεί στην εξεύρεση αποδεκτών και αποτελεσματικών λύσεων για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων και στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των ενδιαφερομένων μερών με στόχο την πρόληψη των ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών.
Η συμμετοχή των εργαζομένων στα ζητήματα υγιεινής και ασφάλειας έχει πάρει σήμερα κυρίαρχη θέση στην υλοποίηση της κοινωνικής πολιτικής σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και κοινοτικό επίπεδο. Στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων ενεργούμε πάντα με κοινωνικό διάλογο, μέσα από θεσμοθετημένα και μη όργανα ειδικά για τον τομέα αυτό που είναι:
- Σε εθνικό επίπεδο, το Συμβούλιο Υγιεινής και Ασφάλειας (Σ.Υ.Α.Ε.) και το Συμβούλιο Kοινωνικού Eλέγχου Eπιθεώρησης Εργασίας (Σ.Κ.Ε.Ε.Ε.).
- Σε περιφερειακό επίπεδο, οι Περιφερειακές Eπιτροπές Kοινωνικού Eλέγχου Eπιθεώρησης Eργασίας (Π.E.K.E.E.E.).
- Η τριμερής επιτροπή για τα θέματα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία και του Ευρωπαϊκού Δικτύου Προαγωγής της Υγείας στους Χώρους Εργασίας.
Καμία κανονιστική πράξη δεν εκδόθηκε από το Υπουργείο μας χωρίς να ληφθούν υπόψη οι γνωμοδοτήσεις του ΣΥΑΕ, το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει πράγματι να παρουσιάσει ένα σημαντικό έργο μέσα από ένα εξαντλητικό διάλογο που στην πλειοψηφία του οδηγούσε σε ομόφωνες γνωμοδοτήσεις. Διάλογος και επιστημονική τεκμηρίωση είναι οι μέθοδοί μας για να προβαίνουμε στις αναγκαίες προσαρμογές και ρυθμίσεις, που επιβάλλονται από τις διαρκείς μεταβολές του τεχνολογικού και εργασιακού περιβάλλοντος. Στο πεδίο του κοινωνικού διαλόγου και της έρευνας συναντιόμαστε και με το Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε.) το οποίο είναι θεσμός συνεργασίας των κοινωνικών εταίρων.
ΙV. Στόχοι και προτεραιότητες
1. Αναμόρφωση και συμπλήρωση του νομοθετικού μας πλαισίου.
Οπως αναφέραμε παραπάνω, το σημερινό νομοθετικό μας πλαίσιο καλύπτει σε σημαντικό βαθμό τα προβλήματα του κόσμου της εργασίας. Ο κόσμος της εργασίας όμως μεταβάλλεται συνεχώς. Οι τεχνικές και επιστημονικές εξελίξεις δημιουργούν διαρκώς νέες διαδικασίες. Η εργασία οργανώνεται με νέους τρόπους. Νέα υλικά χρησιμοποιούνται. Οι αλλαγές των συνθηκών απασχόλησης μεταβάλλουν τα επίπεδα προστασίας που παρέχονται στους εργαζόμενους. Το ίδιο το εργατικό δυναμικό εξελίσσεται ανάλογα με τις αλλαγές του τρόπου διαβίωσης. Μία σημαντική τάση είναι η μετατροπή της οικονομίας σε οικονομία υπηρεσιών και η ανάπτυξη νέων μορφών οργάνωσης της εργασίας που δημιουργούν νέες προκλήσεις στον τομέα της επαγγελματικής υγείας και ασφάλειας. Τα εργατικά ατυχήματα είναι λιγότερο συχνά στους τομείς των υπηρεσιών απΥ ό,τι στους παραδοσιακούς τομείς υψηλού κινδύνου, όπως τα οικοδομικά και τεχνικά έργα και η μεταποιητική βιομηχανία. Η ευρείας κλίμακας εφαρμογή των νέων τεχνολογιών και των νέων μορφών οργάνωσης της εργασίας ενδέχεται να περιορίσει τους παλαιούς κινδύνους, αλλά επίσης να δημιουργήσει νέους. Αλλα προβλήματα πλέον, όπως το στρες, το άγχος και οι μυοσκελετικές παθήσεις εμφανίζονται τώρα συχνότερα. H νομοθεσία μας λοιπόν χρειάζεται συνεχή βελτίωση για την αντιμετώπιση τόσο των νέων κινδύνων όσο και των ειδικών καταστάσεων που δεν καλύπτονται με συγκεκριμένο τρόπο από την υφιστάμενη νομοθεσία.
Στα πλαίσια αυτά, σημαντικές είναι οι παρακάτω πρωτοβουλίες μας:
- Αναμορφώνουμε το Π.Δ. 70/90 για τις ναυπηγοεπισκευαστικές εργασίες κατά το μέρος που αφορά την παροχή υπηρεσιών τεχνικού ασφάλειας και ενσωματώνουμε στο διάταγμα τις γενικές προβλέψεις της νομοθεσίας για την ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων, όπως αυτές υιοθετήθηκαν μετά το 1990 για εναρμόνιση του εθνικού μας δικαίου με το κοινοτικό δίκαιο.
- Επανακαθορίζουμε το πλαίσιο των όρων και των προϋποθέσεων εκτέλεσης προγραμμάτων επιμόρφωσης εργοδοτών για θέματα άσκησης καθηκόντων τεχνικού ασφάλειας στις επιχειρήσεις τους για την περίπτωση των επιχειρήσεων χαμηλής επικινδυνότητας.
- Εξετάζουμε τη χορήγηση της δυνατότητας στους εργοδότες των επιχειρήσεων της κατηγορίας Β (μεσαία επικινδυνότητα), που έχουν τα κατάλληλα προσόντα (πτυχιούχοι τεχνικών σχολών ΑΕΙ, ΤΕΙ, εμπειροτέχνες κ.λπ.), όταν στις επιχειρήσεις τους απασχολούνται λίγοι εργαζόμενοι. να μπορούν να ασκούν οι ίδιοι καθήκοντα τεχνικού ασφάλειας και όταν δεν έχουν τα προσόντα του τεχνικού ασφάλειας, με την προϋπόθεση της κατάλληλης επιμόρφωσης.
- Εξετάζουμε την κατάταξη των επιχειρήσεων στις κατηγορίες Α, Β και Γ (υψηλής, μεσαίας και χαμηλής επικινδυνότητας) με βάση τη νέα κωδικοποίηση της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας και νεώτερες εκτιμήσεις για την επικινδυνότητά τους.
- Επανακαθορίζουμε τις επιτρεπόμενες ειδικότητες των τεχνικών ασφάλειας κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας με βάση τις νεώτερες ειδικότητες επιστημόνων των ΑΕΙ και ΤΕΙ.
- Διευκρινίζουμε τον τρόπο εφαρμογής των θεσμών του τεχνικού ασφάλειας και του γιατρού εργασίας στις επιχειρήσεις με παραρτήματα, υποκαταστήματα, χωριστές εγκαταστάσεις ή αυτοτελείς εκμεταλλεύσεις, εξαρτημένες από την κύρια επιχείρηση και στις επιχειρήσεις εποχιακού χαρακτήρα.
Στα πλαίσια της εναρμόνισης του εθνικού μας δικαίου με τις κοινοτικές οδηγίες έχουμε προωθήσει για έκδοση σχετικά Προεδρικά Διατάγματα για τις δονήσεις, την επέκταση ισχύος των ρυθμίσεων για τις έγκυες εργαζόμενες στο ένστολο προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας και την επέκταση ισχύος όλων των κοινοτικών ρυθμίσεων στο Πυροσβεστικό Σώμα. Στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ενωσης συμμετέχουμε ενεργά στις επιτροπές για τη διαμόρφωση των νέων οδηγιών που αφορούν τον αμίαντο, το θόρυβο, τις δονήσεις, τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία, τους αυτοαπασχολούμενους και τη διαμόρφωση της νέας κοινοτικής στρατηγικής υγείας και ασφάλειας 2002-2006.
2. Εθνικό δίκτυο πληροφόρησης για τα θέματα ασφάλειας και υγείας των εργαζομένων.
Οπως είναι γνωστό στο Bilbao της Ισπανίας εδρεύει και λειτουργεί ένα νέο ίδρυμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Υγεία και την Ασφάλεια.
Ο στόχος του Οργανισμού είναι να παρέχει στις Κοινοτικές Υπηρεσίες, στα κράτη-μέλη και στους ενδιαφερόμενους φορείς όλες τις τεχνικές, επιστημονικές και οικονομικές πληροφορίες που είναι χρήσιμες στον τομέα της υγείας και της ασφάλειας της εργασίας. Ο ρόλος του Οργανισμού είναι να συλλέγει και να διαδίδει την πληροφόρηση με στόχο τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και την προστασία της υγείας των εργαζομένων. Τη λειτουργία του Οργανισμού στηρίζουν οι εθνικοί εστιακοί πόλοι κάθε χώρας. Για την Ελλάδα έχει ορισθεί ως εθνικός εστιακός πόλος το Κέντρο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας & Κοιν. Ασφαλίσεων. Ο Οργανισμός και οι εθνικοί εστιακοί πόλοι είναι επιφορτισμένοι με την δημιουργία των κόμβων τους στο Διαδίκτυο (Internet), καθώς έχει αποφασιστεί από το Δ.Σ. του Οργανισμού ότι το κύριο μέσο διακίνησης της πληροφόρησης θα είναι το Internet και οι εθνικοί εστιακοί πόλοι θα πρέπει να δημιουργήσουν τους κόμβους με βάση κοινές προδιαγραφές, τόσο για το περιεχόμενο όσο και για τη μορφή.
Επίσης οι εθνικοί εστιακοί πόλοι είναι επιφορτισμένοι να αναπτύξουν εθνικό δίκτυο πληροφόρησης στο οποίο θα συμμετέχουν φορείς που είναι σε θέση να παρέχουν «αξιόπιστη» πληροφόρηση στα θέματα ασφάλειας και υγείας των εργαζομένων.
Στα πλαίσια αυτά θα πρέπει:
- Να ολοκληρώσουμε τη δημιουργία της ιστοσελίδας μας στο Ιnternet από την οποία ο κάθε ενδιαφερόμενος θα έχει έγκαιρη και έγκυρη πληροφόρηση για το εθνικό σύστημα για την ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων, για την ισχύουσα εθνική και κοινοτική νομοθεσία, τις εγκυκλίους και τις κατευθυντήριες οδηγίες, τα νέα και τις εκδηλώσεις, την έρευνα, τα στατιστικά στοιχεία, τις πρακτικές λύσεις και την εθνική πολιτική και τις στρατηγικές. Ενώ θα υπάρχει, επίσης, και περιοχή ανοιχτής επικοινωνίας.
- Να καθορίσουμε τα κριτήρια που πρέπει να πληρούν τα μέλη του εθνικού δικτύου πληροφόρησης και να πιστοποιήσουμε τους ενδιαφερόμενους φορείς ως μέλη του εθνικού δικτύου.
3. Eκδοση ενημερωτικού υλικού.
Μέχρι σήμερα η αρμόδια Γενική Διεύθυνση του Υπουργείου μας έχει επιμεληθεί μία σειρά εκδόσεων με τη νομοθεσία και την εκλαΐκευση των προβλέψεών της, εργαλεία πολύ χρήσιμα για τον κόσμο της εργασίας (εργαζόμενους, εργοδότες, τεχνικούς ασφάλειας, γιατρούς εργασίας, επιτροπές υγιεινής και ασφάλειας).
Η προσπάθεια αυτή συνεχίστηκε με την έκδοση ενός εντύπου οδηγού για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις στο οποίο θα καταγράφονται οι βασικές υποχρεώσεις των εργοδοτών και των εργαζομένων, οι κυριότεροι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν οι ΜΜΕ και οι τρόποι αντιμετώπισής τους και ενός CD με όλη την ισχύουσα νομοθεσία.
4. Εργαστήρια προσδιορισμού χημικών, φυσικών και βιολογικών παραγόντων.
Στην εργατική νομοθεσία για την ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων, μεταξύ των υποχρεώσεων των εργοδοτών, υπάρχει και η υποχρέωση να εκτελεί μετρήσεις για τον προσδιορισμό των χημικών, φυσικών και βιολογικών παραγόντων στο εργασιακό περιβάλλον (επικίνδυνοι χημικοί παράγοντες, θόρυβος, δονήσεις, αερισμός, φωτισμός, ακτινοβολίες, βιολογικοί παράγοντες κ.λπ.). Για τις μετρήσεις αυτές οι εργοδότες μπορούν να απευθύνονται σε ιδιωτικά εργαστήρια ή να τις εκτελούν με δικά τους όργανα. Στο Υπουργείο μας το Κέντρο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΚΥΑΕ) διαθέτει μία σοβαρή υποδομή και τεχνογνωσία για τη διενέργεια τέτοιων μετρήσεων. Ο ρόλος που θα δώσουμε στα εργαστήρια του ΚΥΑΕ είναι η ανάπτυξη μεθοδολογίας μετρήσεων και προσδιορισμού των χημικών, φυσικών και βιολογικών παραγόντων. Επίσης τα εργαστήρια του ΚΥΑΕ θα πάρουν τη νόμιμη διαπίστευση προκειμένου να αποτελούν τα εργαστήρια αναφοράς για πιστοποίηση όλων των ιδιωτικών εργαστηρίων που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό για λογαριασμό των εργοδοτών.
5. Εθνικό σύστημα καταγραφής των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών.
Για την καταγραφή των εργατικών ατυχημάτων το εθνικό μας σύστημα (ΙΚΑ και Εθνική Στατιστική Υπηρεσία) καταγράφει, με τις όποιες αδυναμίες, μόνο τα ατυχήματα για τους ασφαλισμένους στο ΙΚΑ. Το σύστημα αυτό πρέπει να βελτιωθεί και να επεκταθεί και στους υπόλοιπους ασφαλιστικούς οργανισμούς για να καλύπτει όλους τους ασφαλισμένους στον ιδιωτικό και το δημόσιο τομέα. Για την αναγνώριση και καταγραφή των επαγγελματικών ασθενειών ή με την ευρύτερη έννοια των ασθενειών που οφείλονται στην εργασία υπάρχουν μεν νομοθετικές προβλέψεις αλλά δεν διαθέτουμε πλήρη και αξιόπιστα στοιχεία για τις επαγγελματικές ασθένειες.
Σήμερα η μόνη πηγή πληροφόρησης για τις περιπτώσεις των επαγγελματικών ασθενειών στη χώρα μας είναι τα δεδομένα από τις Υγειονομικές Επιτροπές Επαγγελματικών Νόσων του ΙΚΑ αλλά στατιστικά στοιχεία δεν υπάρχουν.
Η δημιουργία «Εθνικού Κατάλογου Επαγγελματικών Ασθενειών» θα λειτουργήσει καταλυτικά στην πρόληψη και αποτροπή των επαγγελματικών ασθενειών.
Ο Εθνικός Κατάλογος Επαγγελματικών Ασθενειών όσον αφορά το Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας, θα αποτελέσει ένα σημαντικό και ουσιαστικό εργαλείο πρόληψης για τη βελτίωση των συνθηκών υγείας και ασφάλειας της εργασίας και ένα μέσο επιμόρφωσης των επιθεωρητών, παρέχοντάς τους τις κατευθυντήριες γραμμές για την εκτίμηση του επαγγελματικού κινδύνου.
Για τον τομέα της Κοινωνικής Ασφάλισης ο Εθνικός Κατάλογος Επαγγελματικών Ασθενειών θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην καταγραφή των επαγγελματικών ασθενειών βάσει του ευρωπαϊκού προτύπου, ούτως ώστε να επιτευχθούν συμβατικές στατιστικές επαγγελματικών ασθενειών σΥ όλη την Ευρωπαϊκή Κοινότητα.
Ο Εθνικός Κατάλογος Επαγγελματικών Ασθενειών θα αποτελέσει επίσης το συνδετικό κρίκο συνεργασίας, συλλογής στατιστικών δεδομένων και ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των υπηρεσιών και φορέων που έχουν ως μέριμνα και στόχο την πρόληψη, βελτίωση και προαγωγή της υγείας των εργαζομένων.
6. Ασφαλιστική κάλυψη του επαγγελματικού κινδύνου.
Σύμφωνα με το Β.Δ. 473/61 για ορισμένες βιομηχανίες και επιχειρήσεις προβλέπεται να καταβάλλουν εισφορά επαγγελματικού κινδύνου που ανέρχεται σε ποσοστό 1% επί των πάσης φύσεως αποδοχών των ασφαλισμένων. Προ της ισχύος του Ν. 2084/92 υπήρχε η δυνατότητα μείωσης στο μισό της εισφοράς επαγγελματικού κινδύνου για εκείνες τις επιχειρήσεις στις οποίες επί δύο συνεχή έτη, δεν είχε παρουσιαστεί επαγγελματική ασθένεια που να προκάλεσε στους ασφαλισμένους ανικανότητα διάρκειας πέραν των 7 ημερών. Επίσης υπήρχε η δυνατότητα διπλασιασμού της εισφοράς για κάθε επιχείρηση που δεν ελάμβανε τα κατάλληλα μέτρα για την ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων. Οι ρυθμίσεις αυτές δεν λειτούργησαν αποτρεπτικά γιατί δεν λειτούργησαν αποτελεσματικά οι μηχανισμοί παρακολούθησης και ελέγχου των επιχειρήσεων. Το θέμα της εισφοράς επαγγελματικού κινδύνου θα πρέπει να το ξαναδούμε με σαφώς καθορισμένα αντικειμενικά κριτήρια ως προς την αύξηση και τη μείωσή της. Επίσης πρέπει να δούμε και το θέμα της διάθεσης αυτής της εισφοράς, μέρος της οποίας θα έπρεπε να διατίθεται για δράσεις έρευνας και μελέτης για την ασφάλεια και υγεία καθώς και για την ενημέρωση των εργαζομένων και των εργοδοτών. Ενα τμήμα της εισφοράς αυτής θα μπορούσε να διατίθεται για την επανένταξη στην αγορά εργασίας ατόμων που υπέστησαν εργατικό ατύχημα ή επαγγελματική ασθένεια και η αναπηρία που παρέμεΙνε προσωρινά ή μόνιμα τους δημιουργεί σοβαρό πρόβλημα. Τέλος, θα πρέπει να συμφωνήσουμε ότι η εισφορά επαγγελματικού κινδύνου είναι αμυντικό μέτρο, και η μοναδική επιλογή για την ελαχιστοποίηση ή εξάλειψη των επαγγελματικών κινδύνων είναι η λήψη και η τήρηση μέτρων που προβλέπονται στη σχετική νομοθεσία.
Επίλογος
Τα εργατικά ατυχήματα κατά κοινή ομολογία είναι το αποτέλεσμα της μη σωστής οργάνωσης της πρόληψης ή της μη τήρησης των προβλέψεων της νομοθεσίας για την υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας. Σχετικές μελέτες έχουν καταδείξει ότι τόσο τα εργατικά ατυχήματα όσο και οι επαγγελματικές ασθένειες πολύ συχνά συνδέονται με μέτριες μεθόδους διαχείρισης. Το θέμα της βελτίωσης των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων παραμένει πάντα θέμα προτεραιότητας και συναρτάται όχι μόνο με την αποτροπή ατυχημάτων και νόσων αλλά και με τη δημιουργία ευνοϊκού εργασιακού κλίματος που περιέχει τις παραμέτρους της καλής σωματικής και ψυχικής υγείας.
Η πανοπλία νόμων, κανονισμών ή ακόμη και κυρώσεων δεν χρησιμεύει σε τίποτα:
- Εάν αυτά δεν γίνουν κατανοητά από όλους τους ενδιαφερόμενους και ιδιαίτερα από εκείνους που πρόκειται να την εφαρμόσουν.
- Εάν δεν καταφέρουμε να πείσουμε τους άμεσα εμπλεκόμενους ότι είναι απαραίτητο να αλλάξουν συμπεριφορά, να συνεργάζονται και να τηρούν τους κανόνες ασφάλειας.
- Εάν δεν καταφέρουμε να προωθήσουμε και να ενεργοποιήσουμε όλους τους μηχανισμούς και τις διαδικασίες ελέγχου, ώστε να διασφαλίσουμε την αρτιότητα του όλου συστήματος.
Η Πολιτεία βάζει τους στόχους και το πλαίσιο για: «Υγιή Ατομα σε Υγιείς Επιχειρήσεις». Η προσπάθεια όμως πρέπει να γίνει από όλους μας.
O κ. Ελευθέριος Τζιόλας είναι Υφυπουργός Εργασίας και κοινωνικών Ασφαλίσεων
Ομιλία στην ημερίδα: «Θεσμικό πλαίσιο Υγιεινής και Ασφάλειας στην Εργασία - Ασφαλιστική κάλυψη του επαγγελματικού κινδύνου».
Σε γενικές γραμμές οι τρεις άξονες πολιτικής και δράσης του Υπουργείου στον τομέα αυτό είναι:
I. Πρώτος: Το θεσμικό και νομοθετικό πλαίσιο
Νομοθετική θωράκιση της ασφαλούς και υγιεινής εργασίας, σε πλήρη εναρμόνιση με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης αλλά και με πρόσθετα μέτρα. Δεν αντιγράφουμε απλώς τις οδηγίες, αλλά προβαίνουμε και σε εξειδικεύσεις νομοθετικές, που καθιστούν ποιοτικά ανώτερη την εναρμόνιση. Ο θεσμικός Ν. 1568/85 και όλες οι μετέπειτα ρυθμίσεις αποτελούν το νομοθετικό μας οπλοστάσιο (100 περίπου νομοθετήματα) το οποίο καλύπτει σε σημαντικό βαθμό τα προβλήματα του κόσμου της εργασίας και ανταποκρίνεται με τα διεθνώς κρατούντα ενώ σε πολλές περιπτώσεις είναι και πιο προωθημένο.
II. Δεύτερος: Ο μηχανισμός ελέγχου - Το Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας
Σταθερή επιδίωξή μας είναι να μετατρέπονται οι νομοθετικές ρυθμίσεις σε πράξη και να μπαίνουν στην εργασιακή ζωή. Γιατί εδώ είναι το κρίσιμο ζήτημα. Γι' αυτό διαμορφώσαμε ένα ολοκληρωμένο σύστημα ελέγχου με την ίδρυση και λειτουργία από 1 Ιουλίου 1999, του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας. Δημιουργήσαμε ένα δίκτυο προστασίας, σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, έναν ελεγκτικό μηχανισμό υψηλών προδιαγραφών, που θα εγγυάται την τήρηση των όρων στις εργασιακές σχέσεις και την τήρηση των κανόνων για την ασφάλεια των εργαζομένων. Η πρόσληψη των 180 νέων Επιθεωρητών και η εγκατάστασή τους σε θέση ευθύνης - των Τ.Ε. - αποτελεί απόδειξη της σημασίας που δίνουμε στην ενίσχυση του ΣΕΠΕ αλλά και στον έλεγχο εφαρμογής της εργατικής νομοθεσίας. Ελέγχουμε τους Επιθεωρητές εσωτερικά με την Υπηρεσία Ειδικών Επιθεωρητών. Και τέλος θέσαμε όλο το σύστημα υπό κοινωνικό έλεγχο με τις Περιφερειακές Eπιτροπές και το Κεντρικό Συμβούλιο Kοινωνικού Eλέγχου Eπιθεώρησης Εργασίας στα οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι των εργαζομένων και των εργοδοτών.
IΙΙ. Τρίτος: Η ευθύνη και ο κοινωνικός διάλογος
Για να υλοποιηθεί ο στόχος της βελτίωσης των συνθηκών εργασίας έχουν βασικές υποχρεώσεις και ρόλους και τα τρία ενδιαφερόμενα μέρη: Πολιτεία ΠEργαζόμενο - Εργοδότες. Ο βαθμός και η πληρότητα ανταπόκρισης των μερών στις υποχρεώσεις τους μας δίνει τη συνισταμένη της βελτίωσης στα θέματα υγιεινής και ασφάλειας.
Θεμέλιο της προόδου στον τομέα αυτό αποτελεί ο κοινωνικός διάλογος που οδηγεί σε συναίνεση για τα μέτρα και τις προτεραιότητες. O κοινωνικός διάλογος αποτελεί θεμέλιο γιατί οδηγεί στην εξεύρεση αποδεκτών και αποτελεσματικών λύσεων για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων και στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των ενδιαφερομένων μερών με στόχο την πρόληψη των ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών.
Η συμμετοχή των εργαζομένων στα ζητήματα υγιεινής και ασφάλειας έχει πάρει σήμερα κυρίαρχη θέση στην υλοποίηση της κοινωνικής πολιτικής σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και κοινοτικό επίπεδο. Στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων ενεργούμε πάντα με κοινωνικό διάλογο, μέσα από θεσμοθετημένα και μη όργανα ειδικά για τον τομέα αυτό που είναι:
- Σε εθνικό επίπεδο, το Συμβούλιο Υγιεινής και Ασφάλειας (Σ.Υ.Α.Ε.) και το Συμβούλιο Kοινωνικού Eλέγχου Eπιθεώρησης Εργασίας (Σ.Κ.Ε.Ε.Ε.).
- Σε περιφερειακό επίπεδο, οι Περιφερειακές Eπιτροπές Kοινωνικού Eλέγχου Eπιθεώρησης Eργασίας (Π.E.K.E.E.E.).
- Η τριμερής επιτροπή για τα θέματα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία και του Ευρωπαϊκού Δικτύου Προαγωγής της Υγείας στους Χώρους Εργασίας.
Καμία κανονιστική πράξη δεν εκδόθηκε από το Υπουργείο μας χωρίς να ληφθούν υπόψη οι γνωμοδοτήσεις του ΣΥΑΕ, το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει πράγματι να παρουσιάσει ένα σημαντικό έργο μέσα από ένα εξαντλητικό διάλογο που στην πλειοψηφία του οδηγούσε σε ομόφωνες γνωμοδοτήσεις. Διάλογος και επιστημονική τεκμηρίωση είναι οι μέθοδοί μας για να προβαίνουμε στις αναγκαίες προσαρμογές και ρυθμίσεις, που επιβάλλονται από τις διαρκείς μεταβολές του τεχνολογικού και εργασιακού περιβάλλοντος. Στο πεδίο του κοινωνικού διαλόγου και της έρευνας συναντιόμαστε και με το Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε.) το οποίο είναι θεσμός συνεργασίας των κοινωνικών εταίρων.
ΙV. Στόχοι και προτεραιότητες
1. Αναμόρφωση και συμπλήρωση του νομοθετικού μας πλαισίου.
Οπως αναφέραμε παραπάνω, το σημερινό νομοθετικό μας πλαίσιο καλύπτει σε σημαντικό βαθμό τα προβλήματα του κόσμου της εργασίας. Ο κόσμος της εργασίας όμως μεταβάλλεται συνεχώς. Οι τεχνικές και επιστημονικές εξελίξεις δημιουργούν διαρκώς νέες διαδικασίες. Η εργασία οργανώνεται με νέους τρόπους. Νέα υλικά χρησιμοποιούνται. Οι αλλαγές των συνθηκών απασχόλησης μεταβάλλουν τα επίπεδα προστασίας που παρέχονται στους εργαζόμενους. Το ίδιο το εργατικό δυναμικό εξελίσσεται ανάλογα με τις αλλαγές του τρόπου διαβίωσης. Μία σημαντική τάση είναι η μετατροπή της οικονομίας σε οικονομία υπηρεσιών και η ανάπτυξη νέων μορφών οργάνωσης της εργασίας που δημιουργούν νέες προκλήσεις στον τομέα της επαγγελματικής υγείας και ασφάλειας. Τα εργατικά ατυχήματα είναι λιγότερο συχνά στους τομείς των υπηρεσιών απΥ ό,τι στους παραδοσιακούς τομείς υψηλού κινδύνου, όπως τα οικοδομικά και τεχνικά έργα και η μεταποιητική βιομηχανία. Η ευρείας κλίμακας εφαρμογή των νέων τεχνολογιών και των νέων μορφών οργάνωσης της εργασίας ενδέχεται να περιορίσει τους παλαιούς κινδύνους, αλλά επίσης να δημιουργήσει νέους. Αλλα προβλήματα πλέον, όπως το στρες, το άγχος και οι μυοσκελετικές παθήσεις εμφανίζονται τώρα συχνότερα. H νομοθεσία μας λοιπόν χρειάζεται συνεχή βελτίωση για την αντιμετώπιση τόσο των νέων κινδύνων όσο και των ειδικών καταστάσεων που δεν καλύπτονται με συγκεκριμένο τρόπο από την υφιστάμενη νομοθεσία.
Στα πλαίσια αυτά, σημαντικές είναι οι παρακάτω πρωτοβουλίες μας:
- Αναμορφώνουμε το Π.Δ. 70/90 για τις ναυπηγοεπισκευαστικές εργασίες κατά το μέρος που αφορά την παροχή υπηρεσιών τεχνικού ασφάλειας και ενσωματώνουμε στο διάταγμα τις γενικές προβλέψεις της νομοθεσίας για την ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων, όπως αυτές υιοθετήθηκαν μετά το 1990 για εναρμόνιση του εθνικού μας δικαίου με το κοινοτικό δίκαιο.
- Επανακαθορίζουμε το πλαίσιο των όρων και των προϋποθέσεων εκτέλεσης προγραμμάτων επιμόρφωσης εργοδοτών για θέματα άσκησης καθηκόντων τεχνικού ασφάλειας στις επιχειρήσεις τους για την περίπτωση των επιχειρήσεων χαμηλής επικινδυνότητας.
- Εξετάζουμε τη χορήγηση της δυνατότητας στους εργοδότες των επιχειρήσεων της κατηγορίας Β (μεσαία επικινδυνότητα), που έχουν τα κατάλληλα προσόντα (πτυχιούχοι τεχνικών σχολών ΑΕΙ, ΤΕΙ, εμπειροτέχνες κ.λπ.), όταν στις επιχειρήσεις τους απασχολούνται λίγοι εργαζόμενοι. να μπορούν να ασκούν οι ίδιοι καθήκοντα τεχνικού ασφάλειας και όταν δεν έχουν τα προσόντα του τεχνικού ασφάλειας, με την προϋπόθεση της κατάλληλης επιμόρφωσης.
- Εξετάζουμε την κατάταξη των επιχειρήσεων στις κατηγορίες Α, Β και Γ (υψηλής, μεσαίας και χαμηλής επικινδυνότητας) με βάση τη νέα κωδικοποίηση της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας και νεώτερες εκτιμήσεις για την επικινδυνότητά τους.
- Επανακαθορίζουμε τις επιτρεπόμενες ειδικότητες των τεχνικών ασφάλειας κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας με βάση τις νεώτερες ειδικότητες επιστημόνων των ΑΕΙ και ΤΕΙ.
- Διευκρινίζουμε τον τρόπο εφαρμογής των θεσμών του τεχνικού ασφάλειας και του γιατρού εργασίας στις επιχειρήσεις με παραρτήματα, υποκαταστήματα, χωριστές εγκαταστάσεις ή αυτοτελείς εκμεταλλεύσεις, εξαρτημένες από την κύρια επιχείρηση και στις επιχειρήσεις εποχιακού χαρακτήρα.
Στα πλαίσια της εναρμόνισης του εθνικού μας δικαίου με τις κοινοτικές οδηγίες έχουμε προωθήσει για έκδοση σχετικά Προεδρικά Διατάγματα για τις δονήσεις, την επέκταση ισχύος των ρυθμίσεων για τις έγκυες εργαζόμενες στο ένστολο προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας και την επέκταση ισχύος όλων των κοινοτικών ρυθμίσεων στο Πυροσβεστικό Σώμα. Στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ενωσης συμμετέχουμε ενεργά στις επιτροπές για τη διαμόρφωση των νέων οδηγιών που αφορούν τον αμίαντο, το θόρυβο, τις δονήσεις, τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία, τους αυτοαπασχολούμενους και τη διαμόρφωση της νέας κοινοτικής στρατηγικής υγείας και ασφάλειας 2002-2006.
2. Εθνικό δίκτυο πληροφόρησης για τα θέματα ασφάλειας και υγείας των εργαζομένων.
Οπως είναι γνωστό στο Bilbao της Ισπανίας εδρεύει και λειτουργεί ένα νέο ίδρυμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Υγεία και την Ασφάλεια.
Ο στόχος του Οργανισμού είναι να παρέχει στις Κοινοτικές Υπηρεσίες, στα κράτη-μέλη και στους ενδιαφερόμενους φορείς όλες τις τεχνικές, επιστημονικές και οικονομικές πληροφορίες που είναι χρήσιμες στον τομέα της υγείας και της ασφάλειας της εργασίας. Ο ρόλος του Οργανισμού είναι να συλλέγει και να διαδίδει την πληροφόρηση με στόχο τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και την προστασία της υγείας των εργαζομένων. Τη λειτουργία του Οργανισμού στηρίζουν οι εθνικοί εστιακοί πόλοι κάθε χώρας. Για την Ελλάδα έχει ορισθεί ως εθνικός εστιακός πόλος το Κέντρο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας & Κοιν. Ασφαλίσεων. Ο Οργανισμός και οι εθνικοί εστιακοί πόλοι είναι επιφορτισμένοι με την δημιουργία των κόμβων τους στο Διαδίκτυο (Internet), καθώς έχει αποφασιστεί από το Δ.Σ. του Οργανισμού ότι το κύριο μέσο διακίνησης της πληροφόρησης θα είναι το Internet και οι εθνικοί εστιακοί πόλοι θα πρέπει να δημιουργήσουν τους κόμβους με βάση κοινές προδιαγραφές, τόσο για το περιεχόμενο όσο και για τη μορφή.
Επίσης οι εθνικοί εστιακοί πόλοι είναι επιφορτισμένοι να αναπτύξουν εθνικό δίκτυο πληροφόρησης στο οποίο θα συμμετέχουν φορείς που είναι σε θέση να παρέχουν «αξιόπιστη» πληροφόρηση στα θέματα ασφάλειας και υγείας των εργαζομένων.
Στα πλαίσια αυτά θα πρέπει:
- Να ολοκληρώσουμε τη δημιουργία της ιστοσελίδας μας στο Ιnternet από την οποία ο κάθε ενδιαφερόμενος θα έχει έγκαιρη και έγκυρη πληροφόρηση για το εθνικό σύστημα για την ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων, για την ισχύουσα εθνική και κοινοτική νομοθεσία, τις εγκυκλίους και τις κατευθυντήριες οδηγίες, τα νέα και τις εκδηλώσεις, την έρευνα, τα στατιστικά στοιχεία, τις πρακτικές λύσεις και την εθνική πολιτική και τις στρατηγικές. Ενώ θα υπάρχει, επίσης, και περιοχή ανοιχτής επικοινωνίας.
- Να καθορίσουμε τα κριτήρια που πρέπει να πληρούν τα μέλη του εθνικού δικτύου πληροφόρησης και να πιστοποιήσουμε τους ενδιαφερόμενους φορείς ως μέλη του εθνικού δικτύου.
3. Eκδοση ενημερωτικού υλικού.
Μέχρι σήμερα η αρμόδια Γενική Διεύθυνση του Υπουργείου μας έχει επιμεληθεί μία σειρά εκδόσεων με τη νομοθεσία και την εκλαΐκευση των προβλέψεών της, εργαλεία πολύ χρήσιμα για τον κόσμο της εργασίας (εργαζόμενους, εργοδότες, τεχνικούς ασφάλειας, γιατρούς εργασίας, επιτροπές υγιεινής και ασφάλειας).
Η προσπάθεια αυτή συνεχίστηκε με την έκδοση ενός εντύπου οδηγού για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις στο οποίο θα καταγράφονται οι βασικές υποχρεώσεις των εργοδοτών και των εργαζομένων, οι κυριότεροι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν οι ΜΜΕ και οι τρόποι αντιμετώπισής τους και ενός CD με όλη την ισχύουσα νομοθεσία.
4. Εργαστήρια προσδιορισμού χημικών, φυσικών και βιολογικών παραγόντων.
Στην εργατική νομοθεσία για την ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων, μεταξύ των υποχρεώσεων των εργοδοτών, υπάρχει και η υποχρέωση να εκτελεί μετρήσεις για τον προσδιορισμό των χημικών, φυσικών και βιολογικών παραγόντων στο εργασιακό περιβάλλον (επικίνδυνοι χημικοί παράγοντες, θόρυβος, δονήσεις, αερισμός, φωτισμός, ακτινοβολίες, βιολογικοί παράγοντες κ.λπ.). Για τις μετρήσεις αυτές οι εργοδότες μπορούν να απευθύνονται σε ιδιωτικά εργαστήρια ή να τις εκτελούν με δικά τους όργανα. Στο Υπουργείο μας το Κέντρο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΚΥΑΕ) διαθέτει μία σοβαρή υποδομή και τεχνογνωσία για τη διενέργεια τέτοιων μετρήσεων. Ο ρόλος που θα δώσουμε στα εργαστήρια του ΚΥΑΕ είναι η ανάπτυξη μεθοδολογίας μετρήσεων και προσδιορισμού των χημικών, φυσικών και βιολογικών παραγόντων. Επίσης τα εργαστήρια του ΚΥΑΕ θα πάρουν τη νόμιμη διαπίστευση προκειμένου να αποτελούν τα εργαστήρια αναφοράς για πιστοποίηση όλων των ιδιωτικών εργαστηρίων που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό για λογαριασμό των εργοδοτών.
5. Εθνικό σύστημα καταγραφής των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών.
Για την καταγραφή των εργατικών ατυχημάτων το εθνικό μας σύστημα (ΙΚΑ και Εθνική Στατιστική Υπηρεσία) καταγράφει, με τις όποιες αδυναμίες, μόνο τα ατυχήματα για τους ασφαλισμένους στο ΙΚΑ. Το σύστημα αυτό πρέπει να βελτιωθεί και να επεκταθεί και στους υπόλοιπους ασφαλιστικούς οργανισμούς για να καλύπτει όλους τους ασφαλισμένους στον ιδιωτικό και το δημόσιο τομέα. Για την αναγνώριση και καταγραφή των επαγγελματικών ασθενειών ή με την ευρύτερη έννοια των ασθενειών που οφείλονται στην εργασία υπάρχουν μεν νομοθετικές προβλέψεις αλλά δεν διαθέτουμε πλήρη και αξιόπιστα στοιχεία για τις επαγγελματικές ασθένειες.
Σήμερα η μόνη πηγή πληροφόρησης για τις περιπτώσεις των επαγγελματικών ασθενειών στη χώρα μας είναι τα δεδομένα από τις Υγειονομικές Επιτροπές Επαγγελματικών Νόσων του ΙΚΑ αλλά στατιστικά στοιχεία δεν υπάρχουν.
Η δημιουργία «Εθνικού Κατάλογου Επαγγελματικών Ασθενειών» θα λειτουργήσει καταλυτικά στην πρόληψη και αποτροπή των επαγγελματικών ασθενειών.
Ο Εθνικός Κατάλογος Επαγγελματικών Ασθενειών όσον αφορά το Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας, θα αποτελέσει ένα σημαντικό και ουσιαστικό εργαλείο πρόληψης για τη βελτίωση των συνθηκών υγείας και ασφάλειας της εργασίας και ένα μέσο επιμόρφωσης των επιθεωρητών, παρέχοντάς τους τις κατευθυντήριες γραμμές για την εκτίμηση του επαγγελματικού κινδύνου.
Για τον τομέα της Κοινωνικής Ασφάλισης ο Εθνικός Κατάλογος Επαγγελματικών Ασθενειών θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην καταγραφή των επαγγελματικών ασθενειών βάσει του ευρωπαϊκού προτύπου, ούτως ώστε να επιτευχθούν συμβατικές στατιστικές επαγγελματικών ασθενειών σΥ όλη την Ευρωπαϊκή Κοινότητα.
Ο Εθνικός Κατάλογος Επαγγελματικών Ασθενειών θα αποτελέσει επίσης το συνδετικό κρίκο συνεργασίας, συλλογής στατιστικών δεδομένων και ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των υπηρεσιών και φορέων που έχουν ως μέριμνα και στόχο την πρόληψη, βελτίωση και προαγωγή της υγείας των εργαζομένων.
6. Ασφαλιστική κάλυψη του επαγγελματικού κινδύνου.
Σύμφωνα με το Β.Δ. 473/61 για ορισμένες βιομηχανίες και επιχειρήσεις προβλέπεται να καταβάλλουν εισφορά επαγγελματικού κινδύνου που ανέρχεται σε ποσοστό 1% επί των πάσης φύσεως αποδοχών των ασφαλισμένων. Προ της ισχύος του Ν. 2084/92 υπήρχε η δυνατότητα μείωσης στο μισό της εισφοράς επαγγελματικού κινδύνου για εκείνες τις επιχειρήσεις στις οποίες επί δύο συνεχή έτη, δεν είχε παρουσιαστεί επαγγελματική ασθένεια που να προκάλεσε στους ασφαλισμένους ανικανότητα διάρκειας πέραν των 7 ημερών. Επίσης υπήρχε η δυνατότητα διπλασιασμού της εισφοράς για κάθε επιχείρηση που δεν ελάμβανε τα κατάλληλα μέτρα για την ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων. Οι ρυθμίσεις αυτές δεν λειτούργησαν αποτρεπτικά γιατί δεν λειτούργησαν αποτελεσματικά οι μηχανισμοί παρακολούθησης και ελέγχου των επιχειρήσεων. Το θέμα της εισφοράς επαγγελματικού κινδύνου θα πρέπει να το ξαναδούμε με σαφώς καθορισμένα αντικειμενικά κριτήρια ως προς την αύξηση και τη μείωσή της. Επίσης πρέπει να δούμε και το θέμα της διάθεσης αυτής της εισφοράς, μέρος της οποίας θα έπρεπε να διατίθεται για δράσεις έρευνας και μελέτης για την ασφάλεια και υγεία καθώς και για την ενημέρωση των εργαζομένων και των εργοδοτών. Ενα τμήμα της εισφοράς αυτής θα μπορούσε να διατίθεται για την επανένταξη στην αγορά εργασίας ατόμων που υπέστησαν εργατικό ατύχημα ή επαγγελματική ασθένεια και η αναπηρία που παρέμεΙνε προσωρινά ή μόνιμα τους δημιουργεί σοβαρό πρόβλημα. Τέλος, θα πρέπει να συμφωνήσουμε ότι η εισφορά επαγγελματικού κινδύνου είναι αμυντικό μέτρο, και η μοναδική επιλογή για την ελαχιστοποίηση ή εξάλειψη των επαγγελματικών κινδύνων είναι η λήψη και η τήρηση μέτρων που προβλέπονται στη σχετική νομοθεσία.
Επίλογος
Τα εργατικά ατυχήματα κατά κοινή ομολογία είναι το αποτέλεσμα της μη σωστής οργάνωσης της πρόληψης ή της μη τήρησης των προβλέψεων της νομοθεσίας για την υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας. Σχετικές μελέτες έχουν καταδείξει ότι τόσο τα εργατικά ατυχήματα όσο και οι επαγγελματικές ασθένειες πολύ συχνά συνδέονται με μέτριες μεθόδους διαχείρισης. Το θέμα της βελτίωσης των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων παραμένει πάντα θέμα προτεραιότητας και συναρτάται όχι μόνο με την αποτροπή ατυχημάτων και νόσων αλλά και με τη δημιουργία ευνοϊκού εργασιακού κλίματος που περιέχει τις παραμέτρους της καλής σωματικής και ψυχικής υγείας.
Η πανοπλία νόμων, κανονισμών ή ακόμη και κυρώσεων δεν χρησιμεύει σε τίποτα:
- Εάν αυτά δεν γίνουν κατανοητά από όλους τους ενδιαφερόμενους και ιδιαίτερα από εκείνους που πρόκειται να την εφαρμόσουν.
- Εάν δεν καταφέρουμε να πείσουμε τους άμεσα εμπλεκόμενους ότι είναι απαραίτητο να αλλάξουν συμπεριφορά, να συνεργάζονται και να τηρούν τους κανόνες ασφάλειας.
- Εάν δεν καταφέρουμε να προωθήσουμε και να ενεργοποιήσουμε όλους τους μηχανισμούς και τις διαδικασίες ελέγχου, ώστε να διασφαλίσουμε την αρτιότητα του όλου συστήματος.
Η Πολιτεία βάζει τους στόχους και το πλαίσιο για: «Υγιή Ατομα σε Υγιείς Επιχειρήσεις». Η προσπάθεια όμως πρέπει να γίνει από όλους μας.
O κ. Ελευθέριος Τζιόλας είναι Υφυπουργός Εργασίας και κοινωνικών Ασφαλίσεων
Ομιλία στην ημερίδα: «Θεσμικό πλαίσιο Υγιεινής και Ασφάλειας στην Εργασία - Ασφαλιστική κάλυψη του επαγγελματικού κινδύνου».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου